Op 20 november bereikte mij het ontstellende bericht dat Christine Barkhuizen-le Roux twee dagen daarvoor, op haar 61e verjaardag, in het ziekenhuis in Mosselbaai was overleden. De doodsoorzaak was mogelijk bloedvergiftiging. Dit bericht kwam als zo’n schok en was zo volkomen onverwacht dat ik de gemeenschappelijke vriendin die mij dit nieuws vertelde onderbrak en vroeg: ‘Is dit waar?’ Helaas wel. Christine laat haar echtgenoot Bertus, drie kinderen, Joané, Albert en Carli, hun partners en een kleindochter, en vele vrienden en zielsverwanten ontredderd achter.

Christien en ik ontmoetten elkaar in Stellenbosch tijdens een vertaalworkshop in 2014, waar onder anderen Dorienke de Vries ook aan deelnam. Spontaan als Christine was, nodigde ze mij na afloop uit om te komen logeren op Kleindoornrivier, de plaas nabij Barrydale in de Kleine Karoo, waar zij samen met Bertus woonde. De kinderen waren al uit huis. Er ontstond een bijzondere vriendschap tussen ons. In de zes jaar dat we elkaar kenden, kwam zij regelmatig bij ons in Utrecht of zochten Sam en ik haar en Bertus op als we in Zuid-Afrika waren.

Christine was verre van een onbekende in de Vertalershuizen in Antwerpen en Amsterdam, en van het Zuid-Afrikahuis. Dat is dan ook de reden dat Dorienke het idee opperde om in samenwerking met de Afrikaanse leeskring en het bestuur van het Zuid-Afrikahuis een bijeenkomst voor haar te organiseren in het Zuid-Afrikahuis. Rob van der Veer stelde voor dit in de vorm van een workshop over haar werk te doen. Hierover wordt u te zijner tijd nader geïnformeerd.

Christine werd op 18 november 1959 in Vryburg in de Noord Kaap geboren als dochter van een ‘padmaker’, een wegwerktuigkundige. Dit betekende een nomadisch bestaan. Deze padmakers bouwden en onderhielden het uitgestrekte Zuid-Afrikaanse wegennet en bivakkeerden in tijdelijke ‘padkampen’ – een begrip in Zuid-Afrika. Zo gebeurde het dat Christine wel dertien verschillende lagere scholen bezocht. Toch is het aan een van haar vele lagere-schooljuffen te danken dat zij al op jeugdige leeftijd het genot van lezen ontdekte. Later kwam daar het zelf schrijven bij. Opstellen schrijven vond ze heerlijk, vertelde ze in een interview.

Eerst studeerde Christine aan de Universiteit van Stellenbosch, waar ze in 1980 haar bachelor haalde, met als hoofdvakken bijbelkunde en psychologie. Járen later hervatte ze haar studie aan de Universiteit van Wes-Kaapland. Hier studeerde ze in 2005 cum laude af in Afrikaans en Nederlands. Haar masterscriptie ging over de gedichten van de Nederlandse dichteres Judith Hertzberg. Een jaar later schreef zij zich aan de Universiteit van Kaapstad in voor de mastercursus Skeppende Skryfwerk, onder leiding van Etienne van Heerden. Opnieuw slaagde Christine cum laude; haar ‘meesterproef’ werd in 2010 uitgegeven onder de titel Padmaker – een roman met een sterk autobiografisch kant, hoewel de plot naar haar eigen zeggen fictie is.

Toen Christien begon te schrijven, was er al een Christine le Roux – de schuilnaam van Eleanor Baker – en daarom besloot Christien haar meisjesnaam Barkhuizen te gebruiken ter onderscheiding.

En schrijver is Christine geworden! Haar literaire nalatenschap bestaat uit gedichten – zij debuteerde in 2000 met de dichtbundel dimensie, de eerste van drie bundels. Later volgden Roset, 2006, en Skynskadu, 2015. Ook publiceerde zij twee bundels met korte verhalen (Waar koek en wyn ontbreek, 2006, en Wat die oog gesien het, 2011, en vier romans: Padmaker (2010), Getuie (2013), Drieklawerblaar (2016) en vorig jaar, in 2019, My naam is Prins, ek slaap met die lig aan.

Tevens was Christine een talentvolle vertaalster uit het Nederlands naar het Afrikaans van onder andere de roman Kom hier dat ik je kus van Griet Op de Beeck en Nachtouders van Saskia de Coster.

In het artikel op ATKV|Litnet-Skrywersalbum, van 26 november 2020, geeft Erika Terblanche een uitgebreid overzicht van Christine’s leven en werk.

Voor mij persoonlijk is Christine’s dood een groot verlies. Op de dag van haar laatste verjaardag feliciteerde ik haar en schreef ik op haar Facebook tijdlijn iets in de trant van ‘wie weet wat de toekomst nog gaat brengen’. Ik had niet kunnen bevroeden dat haar tijdlijn zo abrupt zou worden doorgesneden. Ik doelde met mijn opmerking op een mogelijke vertaling in het Nederlands van My naam is Prins, ek slaap met die lig aan. In september had Christine mij gevraagd of ik deze roman van haar over kindermisbruik zou willen vertalen. Uiteraard wilde ik dat en mede aangemoedigd door Hans Ester ligt er inmiddels een proefvertaling ter beoordeling bij de uitgever.

Het was voor Christine heel belangrijk dat haar romans Getuie en Prins ook voor het Nederlandse en Vlaamstalige publiek toegankelijk zouden zijn. Een eerdere poging van Dorienke en mij om Getuie in het Nederlands te vertalen werd door de uitgevers afgewezen, tot grote teleurstelling van Christine. Christine durfde ongemakkelijke thema’s aan te snijden, als incest, kindermishandeling en -misbruik, thema’s die ook in Nederland en België actueel zijn.

Ik sluit mijn gedachten over Christine af met haar eigen stem, met de laatste strofe uit haar eigen laaste wil, waarin ze mij, en ons allen die haar zo node moeten missen, direct aanspreekt:

wanneer die reën en groei weer kom
blare hand uitsteek na die son
kom soek my tussen heuningbos
waar ek knalgeel tussen die kwartsklip blom.[1]

Liewe Christine, ek en Sam sal jou kom soek!

Titia van Wulfften Palthe is een vaste bezoeker van de Afrikaanse leeskring van het Zuid-Afrikahuis en richt dit bericht specifiek aan de leeskring.

[1] laaste wil, Skynskadu, p. 66, Naledi, 2015.