Actueel

In Memoriam Vincent Brümmer

6 april 2021
Auteur: Dr. G.J. Schutte
Foto: Vincent Brümmer op zijn STIAS-seminar in november 2011 over spiritualiteit en de hermeneutiek van het geloof Foto door: Aryan Kaganof

Delen:

Op 30 maart j.l. overleed op 88-jarige leeftijd Prof. dr. V. Brümmer, plotseling, al leed hij reeds enkele jaren aan een ernstige ziekte. In het overlijden van Vincent Brümmer verliest het Zuid-Afrikahuis een trouwe Vriend. Hij was er een halve eeuw lang met overtuiging bij betrokken, en hij verleende belangrijke bijdragen tot de realisering van de doelstelling ervan, de culturele betrekkingen tussen Nederland en Zuid-Afrika.

Vincent Brümmer, in december 1932 in Stellenbosch geboren, studeerde daar filosofie en theologie, gevolgd door voortgezette studie, onder meer op Harvard, Oxford en Utrecht. Bij de Utrechtse Universiteit werd hij in 1960 ingeschreven en promoveerde er op 6 januari 1961 op een proefschrift getiteld Transcendental Criticism and Christian philosophy: A presentation and evaluation of Herman Dooyeweerd’s ‘Philosophy of the Cosmonomic Idea’. Na assistentschappen in Oxford en Pretoria werd Brümmer met ingang van 1966 hoogleraar te Utrecht in de wijsbegeerte van de godsdienst.

Brümmer ontwikkelde zich tot een helder en scherp formulerende, gezaghebbend wetenschapper, die nadruk legde op de kritisch-wijsgerige analyse van geloven én van theologiseren, van vorige en huidige generaties. Zijn ‘Utrechtse School’ kreeg groot aanzien en gezag en bracht bekende theologen voort. Eredoctoraten voor Brümmer te Uppsala en Durham onderstreepten zijn erkenning en invloed.

Al snel na zijn vestiging in het Utrechtse werd Brümmer bestuurslid van de afdeling Utrecht van de NZAV en in 1969 lid van het Hoofdbestuur. Brümmer was geboren in een bewuste Kaapse Afrikaner omgeving. Zijn vader N.J. Brümmer (1866-1947), predikant en van 1911 tot 1941 hoogleraar in de wijsbegeerte te Stellenbosch, was een van de drijvende krachten achter de opleving van de Afrikaner taal en maatschappelijke ontwikkeling. De journalist en politicus F.S. Malan was getrouwd met zusters van zijn vader en de theoloog prof. Johannes du Plessis was een collega en huisvriend van zijn vader en moeder (die de dochter was van de theoloog prof. J.I. Marais). Vincent Brümmer was dus een geboren en getogen Kaapse Afrikaner. Maar geen Dopper en geen Transvaler, zoals Vincent Brümmer graag vertelde, en dus geen ondersteuner van de N.P. en de apartheid; maar wel lid van het jonge Christelik Instituut van ds. Beyers Naudé.

Eenmaal bestuurslid van de NZAV initieerde Brümmer het Theologen Project: bekende Nederlandse theologen als Herman Ridderbos, G.C. van Niftrik, A.S. van der Woude, Hendrik Berkhof – leermeesters van heel veel Zuid-Afrikaanse dominees – kregen de gelegenheid om in Zuid-Afrika in gesprek te gaan over de theologische argumenten waarmee de apartheid soms werd verdedigd. (het Project werd in 1972 beëindigd door de Zuid-Afrikaanse visumweigering voor Berkhof vanwege zijn lidmaatschap van de Wereldraad van Kerken die zich achter de anti-apartheidsactie schaarde).

Brümmer was en bleef tegenstander van de apartheid, maar ook van het geweld en de boycot van de anti-apartheidsactivisten: dialoog en debat, omkering van denken van de Afrikaners moest verandering brengen. Toen in januari 1984 een horde anti-apartheidsactivisten een overval pleegde op het Zuid-Afrikahuis en armenvol bibliotheekboeken de Keizersgracht in gooide, schreef hij samen met NZAV-voorzitter Schutte een artikel voor de pers: mag het intellectuele debat met andersdenkenden in Zuid-Afrika niet plaatsvinden? Mag men geweld plegen tegen een Nederlandse organisatie, die zich houdt aan de Nederlandse wetten?

Brümmer bleef actief in de NZAV, het Studiefonds, het SAI-bestuur – hij was een deskundig, prettig, opgewekt en invloedrijk bestuurslid. Kritisch-positief verdiepte hij het interne gesprek. Als het dagelijks bestuur geen spreker voor de Jaarvergadering kon vinden, wist Brümmer altijd nog wel een interessante spreker te noemen, die hij samen met zij vrouw Jean gastvrijheid gaf. Na 1999 vervulde Brümmer nog een viertal jaren het voorzitterschap van de NZAV. Het Zuid-Afrikahuis herdenkt hem met dankbaarheid.

Meer nieuws

19 mei 2025, Actueel
Helen door Kunst: een expositie voor Gaza
Kunstenaar Jamal Khamis houdt donderdag 29 mei t/m zondag 1 juni een bijzondere benefietexpositie in de Amsterdamse Oosterkerk. Hij zet zijn levensgrote en kleurrijke schilderijen in om hulp te bieden aan kinderslachtoffers in Gaza, ten behoeve van War Child. De getoonde collectie bestaat uit de nieuwste werken van de Amsterdamse en internationaal erkende kunstenaar Jamal […]
12 mei 2025, Actueel, Journalist in het Huis
Journalis in die Huis: Zigi Ekron
Sinds 2016 verblijven er journalisten van het Zuid-Afrikaanse Media24 op de Keizersgracht. Tijdens hun verblijf van twee maanden doen de journalisten buitenland-ervaring op en schrijven zij over Nederland en Europa voor hun eigen media in Zuid-Afrika. In mei en juni 2025 verblijft Zigi Ekron in het appartement boven het Zuid-Afrikahuis!
6 mei 2025, Actueel
Vacatures Leerstoel Zuid-Afrika: talen, literaturen, cultuur en maatschappij (Universiteit Gent)
Het Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika (GAZ, Universiteit Gent) is op zoek naar twee bekleders van de Leerstoel Zuid-Afrika: talen, literaturen, cultuur en maatschappij. Het gaat om een verblijf van zes weken aan de Universiteit Gent, tijdens het eerste semester van het academiejaar 2025-2026 (twee aanstellingsperioden: september-oktober 2025 en november-december 2025). […]

Bezoekadres

Keizersgracht 141-C
1015 CK Amsterdam
+31(0)20-6249318

Openingstijden

Vragen en afspraken

Neem contact op

Volg ons