De representatie van Zuid-Afrikaanse bevolkingsgroepen in Nederlandse jeugdromans van 1881 tot 1999

Jonge Meesters belicht de onderwerpen met betrekking tot Zuid-Afrika die jonge onderzoekers tegenwoordig zoal uitdiepen. Ditmaal krijgt Simon Scholte ter Horst het digitale podium om zijn scriptie over de representatie van de Zuid-Afrikaanse bevolkingsgroepen in het historische Nederlandse kinderboek te presenteren.

Nederland en Zuid-Afrika hebben een lange, gedeelde geschiedenis die gekenmerkt wordt door afwisselende perioden van wederzijdse interesse en tegenzin. Daarnaast is de heterogene samenstelling van de bevolking van Zuid-Afrika en het kinderboek als medium interessant wanneer men wil onderzoeken hoe Nederlandse kinderen geleerd wordt zich te verhouden tot de (on)bekende Ander. Deze studie geeft een aanzet tot een kritische analyse van de beeldvorming van de Ander die Nederlandse kinderen via de jeugdliteratuur over Zuid-Afrika in de lange twintigste eeuw voorgeschoteld kregen.

Op donderdag 3 juni 2021 (16:00 – 17:00) zal auteur Simon Scholte ter Horst na een korte introductie van zijn onderzoek, met vier panelleden digitaal in gesprek zal gaan over de oorzaken, de gevolgen en de mogelijke oplossingen van (on)juiste beeldvorming en stereotypering in het Nederlandse kinderboek.

Over de panelleden:

Reza Kartosen-Wong is een mediawetenschapper en schrijver die zich op verschillende manieren bezighoudt met het thema ‘diversiteit en inclusie’. Als docent Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam verzorgt hij vakken als ‘Televisie en Diversiteit’ en ‘Televisie, Representatie en Identiteit’. Over deze onderwerpen schrijft Reza regelmatig opiniestukken voor dagbladen als Het Parool, Trouw en NRC. Samen met zijn vrouw Chee-Han Kartosen-Wong schreef Reza in 2019 het cultureel inclusieve kinderboek Waar is mijn noedelsoep?!? dat wegens succes een vervolg krijgt.

Henna Goudzand Nahar geeft literatuur workshops en schrijft voor volwassenen en kinderen. In 2013 verscheen van haar hand het prentenboek voor jong en oud met als titel De vrolijkste verjaardag van sinterklaas. In dit boek gaan de figuren op een speelse manier in op de kwestie ‘Zwarte Piet’.  Dit jaar en volgend jaar verschijnen er twee boeken van haar bij Querido, beide met als thema de ‘slavernij’. In 2021 is dat Op de rug van Bigi Kayman voor kinderen van 6 tot 8 jaar. In 2022 wordt dat Suikerland met als doelgroep 10 plus. 
Ze schreef enkele jaren voorleesverhalen voor Sesamstraat.

Bert Sliggers was een groot deel van zijn arbeidzame leven als conservator verbonden aan Teylers Museum te Haarlem. Hier was hij onder andere verantwoordelijk voor een groot aantal ‘mensententoonstellingen’ zoals De Tentoongestelde mens, De Versierde mens (tatoo en piercing), De Exotische mens en Op het eerste gezicht, over wat af te lezen valt aan het menselijk gezicht, van de fysionomie tot rassenleren. Voor Museum Meermanno in Den Haag maakte hij twee jaar geleden Foute Boeken?, over de veranderende kijk op kinderboeken, door een andere tijdgeest en voortschrijdend inzicht: zendingsboeken, sinterklaas en zwarte piet, politieke indoctrinatie, seksuele revolutie en rolbevestigende patronen, etc. Momenteel bereidt hij voor Groeten uit de Orient, over die rare, vaak geseksualiseerde westerse blik op het Oosten, over de grote invloed van 1001 Nacht op het westerse denken over de Ander. Bert Sliggers is wetenschapshistoricus.

Bianca Oortwijn is jeugdboekbibliofiel en sinds 2019 de bibliothecaris van het Zuid-Afrikahuis. Ze studeerde onder andere Boekwetenschappen en rolde via een stage de erfgoedwereld in. Bianca verdiepte zich in vormgeving, beeldvorming en de geschiedenis van stereotypieën. Samen met kunstenaar Frouwkje Smit maakte ze de installatie ‘Gevonden Goud’: bestaande uit lesboeken (1918-2013) van uitgeverij Malmberg, wier lesboeken al generaties lang een grote rol spelen in de beeldvorming van scholieren over slavernij en kolonialisme. Na uiteenlopende functies in bibliotheken, archieven en musea, werkte ze vier jaar lang als ‘flying librarian’ op de Nederlandse Cariben. Een van de belangrijkste projecten waar ze zich nu mee bezighoudt, is het optimaal toegankelijk maken en uitlichten van de unieke collectie jeugdliteratuur die in het Zuid-Afrikahuis rijk is.