Kinder- en jeugdliteratuur

In de laatste Boeken uit het Huis van 2022 besteden we aandacht aan kinder- en jeugdliteratuur, en staan we stil bij de Bergengel-trilogie van Carina Stander, die misschien wel het best getypeerd kan worden als een sprookje voor volwassenen.

Om te beginnen gaat moderator Solet Scheeres langs bij Bianca Oortwijn, bibliothecaris van het Zuid-Afrikahuis. De bibliotheek van het Zuid-Afrikahuis heeft een unieke verzameling kinder- en jeugdboeken, en er wordt hard aan gewerkt om die verzameling zo compleet en inclusief mogelijk te maken. Samen gaan Solet en Bianca op zoek naar bijzondere parels in deze collectie.

Vervolgens gaat Solet in gesprek met Jaco Jacobs, de belangrijkste, veelzijdigste en meest productieve Afrikaanse kinderboekschrijver van dit moment. Na het succes van Een mooie dag om in een boek te klimmen, dat in 2021 werd bekroond met een Vlag & Wimpel, verscheen in 2022 een tweede boek van Jaco in Nederlandse vertaling: Dingen die ik niet over schapen wist.

Sinds zijn debuut in 2001 heeft Jaco al meer dan 220 boeken voor kleuters, kinderen en tieners geschreven. Er zijn al bijna twee miljoen boeken van zijn hand verkocht. Jaco werkt binnen verschillende genres, zoals prentenboeken, non-fictie, verhalen, jeugdromans en kinderpoëzie. Daarnaast heeft hij ook nog eens meer dan 300 kinder- en jeugdboeken in het Afrikaans vertaald. Twee van zijn boeken, Suurlemoen! en Oor ’n motorfiets, ’n zombiefliek en lang getalle wat deur elf gedeel kan word, zijn verfilmd. Dit laatste boek én de jeugdroman ’n Goeie dag vir boomklim zijn wereldwijd in het Engels gepubliceerd, en ’n Goeie dag vir boomklim is verder, behalve in het Nederlands, ook vertaald in het Italiaans, Spaans en Sloveens.

Voor zijn werk heeft Jaco talloze onderscheidingen ontvangen, zoals de Tienie Hollowaymedaille, de Alba Bouwerprijs (tweemaal!), de Elsabe Steenbergprijs, de prijs van het Suid-Afrikaanse Vertalersinstituut, een South African Literature Award, de kykNET-Rapport-boekenprijs (categorie: film), de IBBY/Exclusive Books-kinderboekenprijs, de Scheepersprijs en maar liefst 34 ATKV-Kinderboektoekenningen. A Good Day for Climbing Trees en A Good Night for Shooting Zombies zijn beide in Groot-Brittannië voorgedragen voor een Carnegie-medaille, en Jaco is ook al genomineerd voor de Hans Christian Andersen-medaille, de hoogste internationale onderscheiding voor kinderliteratuur.

Tot besluit van deze middag praat Solet met Carina Stander, dichter, romanschrijver, journalist en beeldend kunstenaar. Dit jaar publiceerde Carina het derde en laatste deel van haar Bergengel-trilogie: Die Bergengel (2017), Die Wonderwese (2019) en Die Waterplek: Afrika (2022).

Carina groeit op een boerderij in de Waterbergen (Limpopo) op. Ze studeert beeldende kunst aan de Universiteit van Pretoria en volgt een masteropleiding Creatief Schrijven aan de Universiteit van Kaapstad. Ze debuteert in 2006 met de veelgeprezen bundel die vloedbos sal weer vlieg. Als beeldend kunstenaar heeft Carina al vijf solo-exposities gehouden en neemt ze regelmatig deel aan groepstentoonstellingen. Ook schrijft ze als freelance journalist voor verschillende kranten en tijdschriften.

Een aantal gedichten uit Carina’s tweede bundel, woud van nege en negentig vlerke  (2009), is getoonzet door de Friese band Souldada voor hun cd’s Oer de grins en Watervolk, en ook door Herman van den Berg voor zijn cd Onthou. Samen met de cellist Ha!man heeft Carina zelf een cd uitgebracht waarop ze 15 van haar eigen gedichten voorleest.

In 2011 verschijnt Carina’s eerste roman, Wildvreemd. De roman wordt gepresenteerd in art galeries in Stellenbosch en Pretoria, samen met Carina’s eigen inktschetsen van personages en scènes uit het boek. Wildvreemd is door Riet de Jong-Goossens in het Nederlands vertaald, en er zijn plannen om het boek te verfilmen.

Ook de presentaties van Die Bergengel (2017) en Die Wonderwese (2019) gaan gepaard met exposities van de bijbehorende kunstwerken. ‘In my werk beskou ek die wisselwerking tussen beeld en woord as ‘n gelyke uitlewing van dieselfde kreatiewe energie’, schrijft Carina op haar website over De Bergengel.

De Bergengel-trilogie kan getypeerd worden als fantasy, of een sprookje voor volwassenen, doortrokken van symboliek, mystiek en een heel persoonlijke mythologie.

Solet Scheeres komt uit Zuid-Afrika, maar woont al bijna 20 jaar met haar gezin in het Brabantse Drunen. In het dagelijks leven werkt ze als lerares Engels op een middelbare school. Maar ze is ook schrijfster van Afrikaanse boeken voor kinderen en young adults zoals Die Leeutemmer se assistent en de populaire Glam-Diva-serie, die meermaals is herdrukt. Onlangs stond er nog een verhaal van Solet in de bundel Tyd is ’n B**ksem en ander belaglik lekker tekste. In 2022 verscheen van haar hand ook Jou kind en verlies, ‘n Boek met spel-, aktiwiteits-, lees- en gespreksidees vir alle ouderdomsgroepe.