Wordt vriend van het Huis!
Klik hier meer informatie
Vragen en afspraken
Neem contact op
Schrijver en journalist Froukje Santing komt er geheel onverwacht achter dat haar Friese pake Gerben, melkknecht van beroep, in 1911 voor korte tijd naar Zuid-Afrika is afgereisd. Ze vindt hem terug op passagierslijsten. Daarna loopt het spoor dood. Maar de fascinatie met deze vergeten Zuid-Afrikaanse bladzijde in de familiegeschiedenis laat zich niet meer wegdrukken. Wat bezielde een arme melkknecht om het Friese fokvee naar de Kaap achterna te reizen?
In haar boek Pake en zijn vee, een reis naar Zuid-Afrika in 1911 volgt ze honderd jaar later zijn spoor terug, in Friesland en in Zuid-Afrika. Ze documenteert hoe ze, op basis van het materiaal dat ze in archieven (waaronder die in Zuid-Afrikahuis) bij elkaar sprokkelt, er steeds vaster van overtuigd raakt dat dit deel van zijn leven verweven is met een andere vergeten geschiedenis: dankzij de bereidheid van melkknechten als pake Gerben om in de jaren na de verwoestende Boerenoorlog (1899-1902) het befaamde Friese fokvee achterna te reizen en hun kennis en kunde met de Boeren en hun zwarte arbeiders te delen, komt die export razendsnel weer op gang. Friesland heeft bovendien in 1903, 1904 en 1905 een belangrijk aandeel in hulpzendingen van jongvee uit Nederland voor de vroegere Boerenrepublieken Transvaal en Oranje Vrijstaat.
Simon Scholte ter Horst, voormalig assistent-bibliothecaris van het Zuid-Afrikahuis, hielp Froukje Santing tijdens haar onderzoek haar weg te vinden in de archieven van het Zuid-Afrika. Op 15 januari 2026 interviewt hij haar over haar boek en hoe het archief van het Zuid-Afrikahuis niet enkel een bron is van waardevolle informatie voor academici, maar zeker ook voor non-fictieschrijvers. Barbara Henkes, een Nederlandse historicus, publicist en wetenschapper die o.a. onderzoek deed naar de Nederlands-Zuid-Afrikaanse betrekkingen, las het boek en schreef een recensie in Spectrum.
Bio FROUKJE SANTING (1956) studeerde Wereldreligies in Leiden en Islam in de Moderne Wereld aan de Universiteit van Amsterdam. Ze woonde zeventien jaar in Turkije, waar ze werkte als correspondent voor NRC Handelsblad en het Radio 1 Journaal. Momenteel werkt ze als schrijver en journalist voor o.a. De Groene Amsterdammer en ze was jarenlang vicevoorzitter van PEN Nederland, de schrijversorganisatie die opkomt voor bedreigde schrijvers wereldwijd.
